Kwartalnik o tematyce społeczeństwa obywatelskiego

Dynamika tworzenia się organizacji pozarządowej na przykładzie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w latach 1866–1880

Abstrakt

Artykuł przedstawia historię i kluczowe punkty zwrotne rozwoju Towarzystwa Gimnastycznego Sokół we Lwowie w latach 1866–1880. Na przykładzie tego stowarzyszenia poddano analizie wewnętrzną dynamikę tworzenia się organizacji społecznej, która jest, jak się wydaje, bardziej złożona niż w wypadku struktur biurokratycznych lub biznesowych. Zwrócono ponadto uwagę na istotne wymiary funkcjonowania organizacji: cele, sposób sprawowania władzy, baza członkowska czy finanse, które także we współczesnych podmiotach stanowią prawdziwe wyzwanie. Historia „Sokoła” pokazuje, że o ostatecznym kształcie danej inicjatywy decyduje wiele czynników i procesów, zachodzących zarówno w otoczeniu, jak i w samej organizacji. Jest to jednocześnie dowód na uniwersalność i ponadczasowość problemów, z jakimi mierzą się działacze organizacji tworzonych oddolnie, aby osiągać cele społecznie użyteczne.

The dynamics of the formation of a non-governmental organization on the example of the Gymnastic Society Sokół (“Falcon”) in the years 1866–1880

Abstract

The article presents the history and key turning points in the development of the “Sokół” Gymnastic Society in Lviv in the years 1866–1880. On the example of this association, the internal dynamics of the formation of a social organization were analyzed, which appear to be more complex than in the case of bureaucratic or business structures. Attention was drawn to the important dimensions of the organization’s functioning: goals, the way of exercising power, the membership base and finances, which constitute a real challenge also in case of modern entities. The history of „Sokół” shows that the final shape of a given initiative is determined by various factors and processes occurring both in the environment and in the organization itself. At the same time, it is proof of the universality and timelessness of the problems faced by activists of grassroots organizations set up to achieve socially useful purposes.